kardantak in punjabi ( ਕਾਰਦੰਤਕ ) : दोस्तों पंजाबी ग्रामर की इस पोस्ट में पंजाबी के एक महत्वपूर्ण टॉपिक ਕਾਰਦੰਤਕ (kardantak in punjabi ) के बारे में विस्तार पूर्वक समझाया गया है|
Contents
ਕਾਰਦੰਤਕ
ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ :-
ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਜਿਹੜੇ ਧਾਤੂ ਤੋਂ ਤਾਂ ਬਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਵਾਂਗ ਜਾਪਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੰਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਾ ਦੱਸਣ ਕਰਕੇ ਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਜਿਵੇਂ :-
ਖਾਣਾ, ਪੀਣਾ, ਹਸਣਾ, ਖਾ ਕੇ, ਖੇਡਣਾ, ਪੀ ਕੇ ਆਦਿ।
ਰਾਮ ਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਰਾਮ ਗਾਉਂਦਾ-ਗਾਉਂਦਾ ਸੌਂ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਹਿਲੇ ਵਾਕ ਵਿੱਚ ‘ ਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ ਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਗਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਬਾਰੇ ਕਾਲ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।
ਕਾਰਦੰਤਕ ਚਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
1. ਭਾਵਾਰਥ ਕਾਰਦੰਤਕ
ਇਹ ਧਾਤੂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਨਾਂ ਜਾਂ ’ ਣਾਂ ਲਾ ਕੇ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ- ਚੜ੍ਹ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਖਾ ਤੋਂ ਖਾਣਾ, ਦੌੜਨਾ ਆਦਿ। ਭਾਵਾਰਥ ਕਾਰਦੰਤਕ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਣਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ :-
ਲਿਖ ਤੋਂ ਲਿਖਵਾਉਣਾ, ਚੜ੍ਹ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਵਾਉਣਾ ਖਾ ਤੋਂ ਖਵਾਉਣਾ ਆਦਿ।
2. ਭੂਤ ਕਾਰਦੰਤਕ
ਇਹ ਧਾਤੂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ‘ ਇਆ ’ ਜਾਂ ‘ ਆ ’ ਲਾਉਣ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ, ਲਿਖ ਤੋਂ ਲਿਖਿਆ, ਚੜ੍ਹ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਿਆ, ਖਾ ਤੋਂ ਖੁਆਇਆ ਆਦਿ।
ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਨਾਂਵ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੋਹਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ :–
– ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕਦਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
– ਮੈਨੂੰ ਪੜਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਹੈ।
3. ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਰਦੰਤਕ
ਇਹ ਧਾਤੂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ` ਦਾ ਲਾਉਣ ਨਾਲ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ- ਲਿਖ ਤੋਂ ਲਿਖਣਾ, ਚੜ੍ਹ ਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਖਾ ਤੋਂ ਖਾਂਦਾ ਆਦਿ।
ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਤੇ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ :-
ਖਾਂਦੇ ਬੱਚੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਰਾਮ ਲਿਖਦਾ-ਲਿਖਦਾ ਸੌਂ ਗਿਆ
4. ਪੂਰਵ ਪੂਰਕ ਕਾਰਦੰਤਕ
ਇਹ ਧਾਤੂ ਨਾਲ ‘ਕੇ’ ਲਾ ਕੇ ਬਣਦਾ ਹੈ,
ਜਿਵੇਂ :-
ਖਾ ਤੋਂ ਖਾ ਕੇ |
ਲਿਖ ਤੋਂ ਲਿਖ ਕੇ |
ਸੌਂ ਤੋਂ ਸੌਂ ਕੇ ਆਦਿ।
– ਰਮਨ ਰੋਟੀ ਖਾ ਕੇ ਸੌਂ ਗਿਆ।
– ਮੈਂ ਸੌਂ ਕੇ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦਰ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ।
Read Also
- ਨਾਂਵ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਨਾਂਵ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਜਾਂ ਭੇਦ
- ਪੜਨਾਂਵ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪੜਨਾਂਵ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮ/ ਭੇਦ
- ਬਹੁਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਇਕ ਸ਼ਬਦ
- ਕਾਰਕ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਕਾਰਕ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
- ਸਮਾਨਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
- ਵਿਸਮਕ ਅਤੇ ਵਿਸਮਕ ਦੇ ਭੇਦ
- ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੇ ਭੇਦ
- ਵਿਸ਼ਰਾਮ-ਚਿੰਨ੍ਹ
- ਛੰਦ ਅਤੇ ਛੰਦ ਦੇ ਭੇਦ
- ਰਸ ਅਤੇ ਰਸ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ, ਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਰ
- ਅਲੰਕਾਰ – ਭੇਦ ਅਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ | ਅਨੁਪ੍ਰਾਸ, ਉਪਮਾ, ਰੂਪਕ, ਦ੍ਰਿਸਟਾਂਤ ਅਤੇ ਅਤਿਕਥਨੀ ਅਲੰਕਾਰ
- ਕਿਰਿਆ :ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
- ਮੁਹਾਵਰੇ
- ਕਾਲ,ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
- ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
- Punjabi Grammar Important Questions Answer
- ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਬਦਲੋ ਦੇ ਨੀਆਮ
- ਵਚਨ ਅਤੇ ਵਚਨ ਬਦਲਣ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿਯਮ
- ਕਾਰਦੰਤਕ
- ਵਾਚ ( vach )
- ਉਲਟ-ਭਾਵੀ ਸ਼ਬਦ
- ਬਹੁਅਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
- ਅਗੇਤਰ – ਪਿਛੇਤਰ
- ਸਮਾਨ-ਅਰਥਕ ਸ਼ਬਦ